Dobra rada jest potrzebna w fazie buntu

Sytuacje są podobne: przy kasie w supermarkecie dziecko desperacko pragnie batonika czekoladowego i zaczyna krzyczeć na cały głos, gdy mówimy "nie". W drodze do przedszkola dziecko ze złością odmawia założenia zimowej kurtki, mimo że jest zimno. Państwa dziecko wścieka się, bo nie od razu udaje mu się samodzielnie założyć kolorowe skarpetki. A wieczorem w łazience rozgrywa się dramat, bo dziecko nie chce dziś umyć zębów. Wielkie łzy, dużo zrzędzenia, może nawet dziecko się wścieknie. Czy to wszystko brzmi znajomo? Proszę się nie martwić: takie zachowanie jest całkiem normalne w wieku buntu. Trudno jest zapobiec gwałtownym wybuchom emocji, a jako rodzice nie zrobili Państwo nic złego.

Faza buntownicza nazywana jest również fazą autonomii. Proces odstawiania od piersi charakteryzuje się tym, że Państwa dziecko krok po kroku staje się niezależną osobą z własną wolą. Państwa potomstwo rozwija własne pomysły i chce przetestować swoją nowo nabytą niezależność. Jeśli to się nie udaje zgodnie z oczekiwaniami lub jeśli mama lub tata uniemożliwiają realizację planu, dziecko czuje się bardzo rozczarowane. Jeśli nie może wyrazić swojej woli, wyrazi to w silnych uczuciach, z którymi dziecko nie wie jeszcze, jak sobie poradzić. Dzieci w tym wieku nie potrafią jeszcze odpowiednio regulować swojego gniewu. Ale świadomość, że nie każda potrzeba może być zaspokojona natychmiast, jest ważnym procesem uczenia się w późniejszym życiu.

Gwałtowne wybuchy emocjonalne mogą wystąpić nagle. Istnieje wiele czynników wyzwalających buntownicze zachowanie, ale można opisać sytuacje, w których dzieci są bardziej podatne na wybuchy:

• Może Państwa dziecko jest po prostu zmęczone, głodne lub spragnione.
• A może pokrzyżowali mu Państwo plany i wyciągnęli z ekscytującej gry.
• Przyczyną może być również presja czasu, zwłaszcza rano. Państwa dziecko wyczuwa to i reaguje oporem.
• Czasem za gniewnym zachowaniem kryje się również czysta desperacja i bezradność - na przykład dlatego, że dziecko nie jest jeszcze w stanie samodzielnie wykonywać pewnych czynności lub wyznaczasz mu granice, których w tej chwili nie rozumie.

Prawdopodobnie szybko rozpoznają Państwo, które sytuacje wywołują u dziecka wybuch emocji.

Powyższe wskazówki mogą pomóc:

• Proszę wspierać niezależność dziecka, gdy chce ono zrobić coś samodzielnie. Jeśli coś nie wyjdzie tak, jak Pan/Pani chce, proszę zaproponować zrobienie tego razem.
• Nie należy gwałtownie odrywać dziecka od zabawy. Proszę dać mu czas na przygotowanie się do wyjścia na zakupy lub do babci, na przykład za 10 minut.
• Jeśli dziecko chce iść do przedszkola w piżamie, proszę mu na to pozwolić. Prawdopodobnie nie zdarzy się to drugi raz.
• Jeśli zauważą Państwo, że dziecko jest zmęczone, być może powinni Państwo przełożyć swoje plany, takie jak zakupy, lub skrócić je do minimum.
• Kiedy pojawią się pierwsze zwiastuny napadu złości, czasami pomaga odwrócenie uwagi. Na przykład, proszę wybrać inną kasę w supermarkecie bez "jęczących towarów" lub poprosić dziecko o pomoc w pakowaniu towarów. Proszę być pomysłowym: dzięki kreatywnym pomysłom i humorowi można uniknąć wielu konfliktów.
• Im rzadziej mówisz "nie", tym lepiej to działa. Proszę nie ustalać zbyt wielu, ale rozsądnych i jasnych zasad. Proszę pozostać konsekwentnym w swojej postawie. Dzieci potrzebują granic i to całkiem normalne, że są one regularnie testowane.

Jedna rzecz na wstępie: buntownicze zachowanie Pani dziecka nie jest skierowane przeciwko Pani. Proszę więc nie brać tego do siebie.

Powyższe wskazówki mogą pomóc Państwu w ponownym uspokojeniu małej wyzywającej główki:

• Proszę traktować potrzeby dziecka poważnie. Proszę spróbować wyrazić uczucia dziecka słowami. Proszę zaoferować pomoc, nie będąc przy tym nachalnym. W ten sposób wspierają Państwo dziecko w samodzielnym radzeniu sobie i stawaniu się niezależnym.
• Aby uspokoić się podczas napadu złości, dziecko potrzebuje pocieszenia, wsparcia, zachęty i poczucia bezpieczeństwa. Proszę spojrzeć dziecku w oczy i okazać zrozumienie dla jego uczuć. Na przykład, proszę zaproponować dziecku: "Jesteś zły, czy chcesz, żebym cię przytulił?" lub "Jesteś teraz taki zły, tupnijmy razem po podłodze!".
• Zwłaszcza po napadzie złości dziecko musi czuć się kochane i akceptowane. Dlatego proszę nie żywić urazy.
• Nie należy wyzywać dziecka, krzyczeć na nie ani go karać. To nie pomoże i tylko pogorszy sytuację. Groźby również nie są dobrym narzędziem wychowawczym. Osłabi Pan/Pani pewność siebie i poczucie własnej wartości swojego dziecka.
• Kiedy dziecko szaleje, dyskusje nie mają sensu. Dopiero gdy wszystko się uspokoi, mogą Państwo porozmawiać z dzieckiem na ten temat, a także wyjaśnić swoje zachowanie.
• Powiedzieć dziecku, że gryzienie, kopanie i bicie nie jest w porządku. Być może pomocne będzie wydzielenie w pokoju dziecięcym kącika strachu, w którym Państwa córka lub syn będą mogli uderzać w worek treningowy.