Sytuacje są podobne: przy kasie w supermarkecie dziecko desperacko pragnie batonika czekoladowego i zaczyna krzyczeć na cały głos, gdy mówimy "nie". W drodze do przedszkola dziecko ze złością odmawia założenia zimowej kurtki, mimo że jest zimno. Państwa dziecko wścieka się, ponieważ nie udaje mu się od razu założyć kolorowych skarpetek. A wieczorem w łazience wybucha gniewny płacz, bo dziecko nie chce dziś umyć zębów. Wielkie łzy, dużo dokuczania, może nawet Państwa dziecko rzuca się do ucieczki. Czy to wszystko brzmi znajomo? Proszę się nie martwić: takie zachowanie jest całkowicie normalne w wieku buntowniczym. Trudno jest zapobiec gwałtownym wybuchom emocji, a jako rodzic nie zrobiłeś nic złego.

Faza buntownicza jest również znana jako faza autonomii. Proces przecinania pępowiny charakteryzuje się tym, że Państwa dziecko krok po kroku staje się niezależną osobą z własnym umysłem. Państwa dziecko rozwija własne pomysły i chce przetestować swoją nowo odkrytą niezależność. Jeśli to nie zadziała od razu zgodnie z planem lub jeśli mama lub tata uniemożliwią realizację planu, dziecko poczuje się bardzo rozczarowane. Jeśli nie jest w stanie wyrazić swojej woli, objawia się to silnymi uczuciami, z którymi dziecko nie jest jeszcze w stanie sobie poradzić. Dzieci w tym wieku nie są jeszcze w stanie odpowiednio regulować swojego gniewu. Jednak uświadomienie sobie, że nie każda potrzeba może być spełniona natychmiast, jest ważnym procesem uczenia się w późniejszym życiu.

Gwałtowne wybuchy emocji mogą pojawić się nagle. Istnieje wiele czynników wyzwalających buntownicze zachowanie, ale można opisać sytuacje, w których dzieci są bardziej podatne na wybuchy:

• Może Państwa dziecko jest po prostu zmęczone, głodne lub spragnione.
• Albo pokrzyżowali mu Państwo plany i wyciągnęli z ekscytującej gry.
• Przyczyną może być również presja czasu, zwłaszcza rano. Państwa dziecko wyczuwa to i reaguje oporem.
• Czasem gniewne zachowanie wynika również z czystej desperacji i bezradności - na przykład dlatego, że dziecko nie jest jeszcze w stanie samodzielnie wykonać pewnych czynności lub wyznaczasz mu granice, których nie rozumie.

Prawdopodobnie szybko rozpoznają Państwo, które sytuacje wywołują wybuch emocji u Państwa dziecka.

Powyższe wskazówki mogą pomóc:

• Zachęcaj dziecko do niezależności, gdy chce zrobić coś samodzielnie. Jeśli coś nie wyjdzie zgodnie z oczekiwaniami, proszę zaproponować zrobienie tego razem.
• Nie należy nagle wyrywać dziecka z gry. Proszę dać mu czas na przygotowanie się do tego, że na przykład za 10 minut musi iść na zakupy lub do babci.
Jeśli dziecko chce iść do przedszkola w piżamie, proszę mu na to pozwolić. Prawdopodobnie nie zdarzy się to drugi raz.
• Jeśli zauważą Państwo, że dziecko jest zmęczone, być może powinni Państwo przełożyć swoje plany, takie jak zakupy, lub skrócić je do minimum.
• Jeśli zauważą Państwo pierwsze oznaki napadu złości, manewr odwracający uwagę może czasami pomóc. Na przykład, proszę wybrać inną kasę w supermarkecie bez "dokuczliwych towarów" lub poprosić dziecko o pomoc w pakowaniu towarów. Proszę być pomysłowym: niektórych konfliktów można uniknąć dzięki kreatywnym pomysłom i humorowi.
Im rzadziej mówisz "nie", tym lepiej to działa. Proszę nie ustalać zbyt wielu, ale rozsądnych i jasnych zasad. I proszę pozostać konsekwentnym w swoim podejściu. Dzieci potrzebują granic i jest całkowicie normalne, że granice te są regularnie testowane.

Po pierwsze: buntownicze zachowanie dziecka nie jest skierowane przeciwko Panu. Proszę więc nie brać tego do siebie.

Powyższe wskazówki mogą pomóc w ponownym uspokojeniu małej głowy napadu złości:

• Proszę potraktować potrzeby dziecka poważnie. Proszę spróbować wyrazić uczucia dziecka słowami. Proszę zaoferować swoją pomoc bez bycia apodyktycznym. Pomoże to dziecku w samodzielnym wykonywaniu różnych czynności i uzyskaniu niezależności.
• Aby uspokoić się podczas napadu złości, dziecko potrzebuje pocieszenia, wsparcia, zachęty i otuchy. Proszę podejść do dziecka na wysokości jego oczu i okazać zrozumienie dla jego uczuć. Na przykład, proszę zaproponować dziecku, co następuje: "Jesteś zły, czy chcesz, żebym cię przytulił?" lub "Jesteś teraz taki zły, tupnijmy razem w podłogę!".
• Twoje dziecko musi czuć się kochane i akceptowane, zwłaszcza po napadzie złości. Proszę więc nie żywić urazy.
• Reaguj spokojnie i opanowanie, nawet jeśli nie zawsze jest to łatwe. Pod żadnym pozorem nie należy dać się sprowokować ani angażować w walkę o władzę. Przede wszystkim wymagana jest cierpliwość. Proszę się dostosować i zaproponować kompromis, na przykład: "Zróbmy to razem".
• Nie należy przeklinać, krzyczeć ani karać dziecka. To nie pomoże i tylko pogorszy obecną sytuację. Groźby również nie są dobrym narzędziem wychowawczym. Osłabi to pewność siebie i poczucie własnej wartości Państwa dziecka.
• Jeśli dziecko wpada w szał, nie ma sensu prowadzić dyskusji. Dopiero gdy wszystko się uspokoi, można porozmawiać z dzieckiem na ten temat i wyjaśnić swoje zachowanie.
• Proszę przekazać dziecku, że gryzienie, kopanie i bicie nie są w porządku. Pomocne może być wydzielenie w przedszkolu kącika, w którym Państwa córka lub syn mogą uderzać w worek treningowy.